Deelname aan een Verwelkomende Kerk
Samenvatting
Op 19 maart kwamen een twintigtal parochianen samen voor een synodaal gesprek. Het gespreksonderwerp was “deelname aan een verwelkomende kerk”. De synodale wijze van met elkaar in gesprek gaan komt voort uit de omvorming van de Rooms Katholieke kerk tot een “synodale kerk”, een kerk van mensen die samen op weg zijn, mensen die oog en oor hebben voor elkaar. De synodale manier van luisteren en vertellen beviel de deelnemers aan het gesprek heel goed. Als vanzelf werden er diverse ideeën ter tafel gebracht om de kerken in de parochie wat meer verwelkomend te maken.
Een verwelkomende kerk
Jorge Bergoglio mag zich inmiddels alweer 11 jaar paus Franciscus noemen. Al met het kiezen van de naam Franciscus gaf de nieuwe paus aan dat hij graag zou zien dat de RK kerk veel minder een kerk van de geestelijkheid zou moeten worden maar juist veel meer oog zou moeten hebben voor de wat er in de samenleving - de geloofsgemeenschappen - speelt. En in het bijzonder de noden van mensen aan de rand van de samenleving, in navolging van H. Franciscus van Assisi.
De paus ziet dus het belang van een kerk die in beweging komt, een kerk die luistert naar de noden (en zegeningen) in de maatschappij, lokaal en in de wereld, en een kerk die veranderingen ten goede ondersteunt en doorvoert. In 2021 is een proces in gang gezet om de RK kerk om te vormen tot een zogenaamde “synodale kerk”. Synodaal betekent zoiets als “samen op weg gaan”.
Inmiddels is er in een eerste ronde al een inventarisatie gepleegd over wat in de basis van de RK kerk allemaal speelt op een reeks van gebieden. In 2022 hebben we vanuit onze parochie antwoord geprobeerd te geven op een viertal vragen: “Wat geeft ons vreugde rondom de kerk?”, “Waar maak je je zorgen over?”, “Waar is de kerk voor?” en “Wat moet er veranderen?”. Deze inventarisatie vormde de inbreng voor de eerste bijeenkomst van de synode die in oktober 2023 plaats vond in Rome waar door ambtsdragers en leken, mannen en vrouwen, gesproken is. Bijzonder was dat deze gesprekken in een grote zaal met ronde tafels plaatsvonden in de vorm van een “synodaal gesprek”. Dit is een “luister/leergesprek” over een vraagstelling in drie ronden: Persoonlijke reflectie en daarover vertellen, reflectie als luisteraar en benoemen waar je geraakt door bent en, ten slotte, reflectie als verbinder en proberen de originele vraag te beantwoorden.
Op 19 maart hebben een twintigtal parochianen een vervolg gegeven aan de tweede ronde van het synodaal proces, onder begeleiding van Carlien Geelkerken (pastoraatsgroep). Als onderwerp was “Deelname aan een verwelkomende kerk” gekozen, en dit werd besproken in de vorm van het “luistergesprek”. Het was voor onze parochie een eerste voorzichtige oefening van deze gespreksmethode, met als doel een gezamenlijk antwoord te geven op de vraag hoe wij als parochie een meer verwelkomende kerk zou kunnen worden.
De opdracht was luisteren en vertellen, maar vooral niet gelijk te reageren op wat anderen vertelden. Het viel niet mee je daaraan te houden. Vooral als je momenten van herkenning had, wilde aanvullen, of juist vragen wilde stellen. De gespreksbegeleider had daarbij ook een behoorlijke uitdaging om de tijd in de gaten te houden in het open gesprek tussen de enthousiaste deelnemers. Nieuwkomers in de parochie vertelden soms iets over hun eerste ervaring tijdens hun komst in een van de vier geloofsgemeenschappen, hun ervaringen met geloofsgemeenschappen elders in Nederland en kerkbezoek in het buitenland, of waarom ze zich na vele jaren nog steeds verbonden voelen met de parochie. Niet alleen positief; voor enkelen was het welkom ronduit koel; maar ook zij vonden desondanks een gevoel van verbinding.
De voorliggende vraag in het synodaal gesprek was dus: Welke stappen zouden we kunnen nemen om een (meer) een verwelkomende kerk te worden?
In het gesprek kwamen een aantal zaken aan de orde die zeker de moeite zijn om hier te noemen. Zo kan de “interactie” tussen “Beuningen” en “Weurt”, maar ook “Winssen” en “Ewijk” beter. Een persoonlijk welkom bij binnenkomst in de kerk draagt bij aan het welkom-zijn gevoel. Tijdens de “Open Kerk” bij mooi weer is een tafeltje met koffie/thee voor de kerk uitnodigend. Een goed gesprek na de viering onder het genot van een kopje koffie of thee doet wonderen, zeker als je als “vreemde” aangesproken wordt door een parochiaan. Maar is er wel voldoende fysieke ruimte? Kunnen enkele banken achterin misschien wijken voor statafels en losse stoelen? Hoe zouden we meer reuring kunnen geven aan activiteiten die door de parochie georganiseerd worden? Social media, reclame aan de gevel, flyers, ….. Waarom is het contact met de Oekraïners verwaterd? De vredeswens is een moment om verbinding te zoeken; de uitnodiging is meestal duidelijk en helder, maar de uitvoering (te) vaak minimaal. Zouden we informele “parochieberaden” kunnen organiseren om met elkaar te praten over het reilen en zeilen in de parochie, onze maatschappij en/of de wereld? Missen we bepaalde activiteiten in de parochie waar nieuwkomers (en parochianen) graag aan deel zouden willen nemen?
Het synodale luistergesprek wat we met elkaar hadden was een open gesprek, en voelde heel plezierig om met elkaar gedachten uit te wisselen. “Thuis voelen bij een bakje koffie” kwam meerdere keren terug. Er werd geopperd dat we om die reden in de parochie eigenlijk vaker dergelijke synodale gesprekken met elkaar zouden moeten voeren. Dit zou zomaar de belangrijkste bevinding kunnen zijn van het eerste synodale gesprek in de parochie.
Misschien zouden we na zo’n gesprek zelfs samen in beweging kunnen komen, en concreet aan ons samen-kerk-zijn kunnen gaan bijdragen. Samen met al die mensen die al actief zijn in het parochiebestuur, de pastoraatsgroep, de contactraad, de vele werkgroepen en koren en andere vrijwilligers.
Marcel van de Wiel (pastoraatsgroep)