Het sacrament van de ziekenzalving - vroeger sprak men van bediening' of 'het laatste oliesel'- heeft oude papieren. Al in de eerste christelijke gemeenten werd het toegediend. Zo schrijft de apostel Jakobus in een brief die bewaard gebleven is: "Is iemand onder u ziek? Laat hij de oudsten van de gemeente roepen; zij moeten een gebed over hem uitspreken en hem met olie zalven in de naam van de Heer. En het gelovige gebed zal de zieke redden en de Heer zal hem oprichten. En als hij zonden heeft begaan, zal het hem vergeven worden" (Jak. 5, 14-15).
Wie kan de ziekenzalving ontvangen?
Velen denken nog steeds dat men de ziekenzalving alleen op het sterfbed ontvangt. Wat een misvatting is. Vaak wacht men tot het allerlaatste moment, als de zieke niet of nauwelijks meer aanspreekbaar is - of de zalving niet meer bewust meemaakt. En dat is ongelooflijk jammer. Een gemiste kans. Omdat het ritueel van en rond de ziekenzalving - ik maak het zelf nogal eens mee als er een beroep op mij wordt gedaan - de zieke of stervende kracht, rust en vrede schenkt. Vaak valt het afscheid hierdoor minder zwaar.
De ziekenzalving is niet uitsluitend bedoeld voor stervenden. Elke gelovige die door ziekte of ouderdom in levensgevaar begint te komen kan dit sacrament reeds ontvangen. Zo is het bijvoorbeeld niet ongebruikelijk dat voor een riskante, zware operatie de ziekenzalving wordt toegediend. Ook ouderen die merken dat zij verzwakken kunnen hierom vragen. Het sacrament kan (ook goed om te weten) meer dan één keer ontvangen worden, bijvoorbeeld in het geval van een nieuwe ernstige ziekte of wanneer de toestand van de zieke verslechtert.
Hoe verloopt een ziekenzalving?
De ziekenzalving kan in familieverband, in een ziekenhuis, een verzorgingstehuis of een kerk gevierd worden - voor een enkele zieke of voor een groep. Het sacrament wordt door de priester toegediend, die bij de opbouw van de viering rekening houdt met de toestand van de zieke. De viering kan geopend worden met een besprenkeling met wijwater die herinnert aan het doopsel. Na schriftlezing en gebed legt de priester de zieke in stilte de handen op. Dan volgt de kernhandeling van de ziekenzalving: de priester zalft de zieke op het voorhoofd en de handen met de ziekenolie en spreekt een gebed over de zieke uit. Als deze de communie wenst te ontvangen, wordt na het bidden van het Onze Vader de (meegebrachte) communie uitgereikt. De ziekenzalving wordt afgesloten met een zegenbede over de zieke en de andere aanwezigen. Het is fijn en zinvol als het sacrament in aanwezigheid van familie en vrienden kan worden toegediend. Immers: niet alleen de zieke neemt afscheid - dit geldt evenzeer voor zijn of haar dierbaren, familie en vrienden. Het samenzijn rond een ziekenzalving levert niet zelden ontroerende, onvergetelijke momenten op: een omhelzing, een liefdevol gebaar, kostbare laatste woorden... Vaak krijg je na afloop (of veel later) als pastor te horen dat het deugd deed om het naderend afscheid zo - met elkaar en op een gelovige wijze - gestalte te kunnen geven. Dat het hielp bij het afscheid nemen zelf. Maar ook dat de herinnering aan dat moment een bron van troost was voor de tijd daarna, Wacht dus niet te lang...
Hoe vraag ik de ziekenzalving aan?
Als u het sacrament van de ziekenzalving wenst aan te vragen, neemt u dan - als dat enigszins mogelijk is - tijdig contact op met het parochiesecretariaat: 024 6771271. Het is goed om daarbij ook de toestand van de zieke aan te geven en kenbaar te maken of deze de communie wenst te ontvangen. Het parochiesecretariaat brengt u dan in contact met één van de aanwezige priesters.
In menig ziekenhuis kan voor de ziekenzalving overigens een beroep worden gedaan op daar aanwezige pastores (geestelijke verzorging).
Pastor Ruud Roefs